Cảm nhận về "Khu vườn mùa hạ"

KHU VƯỜN MÙA HẠ

Nếu muốn tìm một bài cảm nhận chi tiết, hoặc những lời văn bay bỗng thì tôi đảm bảo với bạn bài viết của tôi sẽ không đạt yêu cầu đâu nhé. Ngày hôm nay, tôi viết đôi dòng về cuốn sách này trước khi mọi cảm xúc tan biến theo cơn mưa sắp đến. Phải tranh thủ chứ nhỉ?

Lời đầu tiên, tôi muốn gửi lời cảm ơn tới bà chị già yêu dấu đã cho tôi mượn cuốn sách này. Ấn tượng đầu tiên khi cầm cuốn sách trên tay đó là: “Chị có lầm không vậy, sao lại cho em mượn sách của thiếu nhi?”. Cơ mà thú thật là trước giờ tôi vẫn thích đọc sách giành cho thiếu nhi hơn, tâm hồn còn trẻ con chán nhỉ? Thôi không đùa nữa, vào vấn đề chính nè.

Đầu tiên, ấn tượng đối với tôi đó chính là cách trình bày bìa sách. Bạn có tin không, mãi sau khi đọc xong hết cả cuốn sách rồi tôi mới nhận ra rằng bìa sách hoàn toàn RẤT hợp với nội dung bên trong. Màu chủ đạo là xanh lá, điểm thêm những đốm màu vàng chanh bên trên. Tạo cảm giác như đang đứng giữa những hàng cây xanh rợp bóng mát hòa lẫn cùng ánh mặt trời ấm áp và cũng không kém phần chói chang của mùa hè.

Nội dung truyện đơn giản, tôi xin mạn phép trích dẫn lời giới thiệu trên Tiki như sau:

“Câu chuyện, theo đúng như tựa đề, Khu Vườn Mùa Hạ, bắt đầu vào cuối mùa xuân và đầu mùa hạ, xoay quanh tình bạn kì lạ giữa bộ ba học trò và cụ già cuối phố. Wakabe, sống chung với mẹ trong chung cư và luôn khao khát một người bố, là một cậu bé khá kích động và hơi kì dị. Yamashita mập mạp nhưng tốt bụng, hiền lành, là con của một ông chủ tiệm cá và luôn mong muốn lớn lên như cha mình - trở thành một người chủ tiệm cá, dù mẹ cậu chẳng mấy ủng hộ. Nhân vật tôi, Kiyama, lại sống trong một gia đình khá phức tạp, bố cậu cứ mãi đi làm và mẹ cậu bé thì suốt ngày chìm ngập trong thuốc lá, rượu chè nhằm trốn tránh thực tại. Và một ông cụ không tên, gầy đét, đầu hói, thường mặc áo sơ mi màu nâu, đeo thắt lưng to để có thể mặc được cái quần rộng lùng thùng màu xám tro, đi giày thể thao giống học sinh tiểu học. Cụ sống tách biệt với mọi người, chẳng nói chuyện với ai và dường như cũng chẳng ai buồn nói chuyện với cụ.”

 Câu truyện bắt đầu bằng sự tò mò của ba đứa nhóc về “cái chết”, và rồi từ lúc nào chúng lại có ý định theo dõi ông cụ để xem khi chết ông ấy sẽ như thế nào? Liệu có ai bên cạnh nghe lời trăn trối ấy không? Cứ như thế dần dần giữa họ lại xuất hiện một mối liên hệ mà có lẽ chúng ta sẽ không bao giờ có thể hình dung được. Trong cuộc sống, có những mối quan hệ chúng ta tin chắc rằng sẽ không thể nào xảy ra được. Chẳng hạn như việc một ông cụ già, đầu hói lại có thể quen biết và nói chuyện với ba đứa nhóc lớp sáu luôn rình rập theo dõi mình. Có thể tin được không? Vậy mà họ lại trở thành bạn của nhau từ lúc nào, cùng quan tâm, chia sẽ, giúp đỡ nhau. Ba đứa nhóc giúp ông cụ những việc như làm vườn, sửa lại nhà,… Ông cụ giúp mấy nhóc về Hán tự, cách gọt lê,… Thật sự mà nói, nội dung truyện giản đơn, lời văn nhẹ nhàng, không cường điều cũng chẳng quá phức tạp. Nhưng những thông điệp truyền tải đến lại mang những ý nghĩa sâu sắc, đáng để suy ngẫm.

Điều tôi thấy được ở những nhân vật mà tác giả tạo nên, bạn biết đó, những nhân vật ấy thật sự không đào sâu về nội tâm lắm đâu.

Nói về nhóc Wakabe, đứa trẻ bị cận, có tật xấu hay run đùi và thường xuyên kể về bố của mình với những nghề nghiệp khác nhau. Ban đầu tôi cứ nghĩ thằng bé vì thiếu bố nên mới luôn đưa ra những lời nói đầy ảo tưởng như vậy. Nhưng rồi khi gặp ông cụ, có lúc thằng bé nói thật, rằng bố nó không phải mất mà chỉ đơn giản rằng ông ta có một gia đình mới và những đứa con khác, vậy thôi. Rồi đến một lúc, thằng bé đột nhiên nói rất nhanh: “Nhà A có một quả táo. Nhà B có hai quả táo. Gộp lại được mấy quả? Câu trả lời chỉ có thể là ba thôi. Nhưng vẫn có thể chia sẽ được. Đó là điều cháu không hiểu. Bố cháu không thể chia làm hai giống quả táo kia, và nhà cháu không có bố. Còn ông chỉ có một mình. Mà ông không thể trở thành bố cháu được. Ông cũng không phải là táo. Nhưng chắc chắn ở một nơi nào đáo phải có cách xếp đặt tốt hơn cho mọi người, cháu muốn tìm ra sự xếp đặt đó. Trái đất có bầu khí quyển, chim có cánh, gió thổi, chim bay lên trời được, con người đã tìm ra sự xếp đặt lớn rồi đấy thôi. Thế nên máy bay mới bay được rồi còn gì. Đã có máy bay bay nhanh hơn cả âm thanh rồi mà tại sao nhà cháu vẫn không có bố? Tại sao ngày Chủ nhật mẹ cháu lại ở trong siêu thị với khuôn mặt kinh hoàng như vậy? Tại sao cháu cứ bị nói rằng đến một lúc nào đó cháu phải khiến cho bố cháu hối hận?” Vâng, tôi thoáng chạnh lòng. Những ví dụ rất trẻ con, những điều thoáng đọc qua cũng thật khó hiểu. Nhưng đến cuối cùng thì thật sự thằng bé cũng có nổi buồn của nó đấy chứ. Chỉ là tác giả không đào sâu vô thôi, ừ thì trẻ con làm sao có thể cảm nhận được những điều quá sâu sắc như vậy. Dù thế không có nghĩa là chúng không hiểu đâu đấy nhé. Phải ngẫm lại tôi mới cảm nhận được, có lẽ thằng bé thật sự cảm thấy buồn khi không có bố. Phải chăng vì điều đó nên Wakabe mới vẽ nên nhiều ngành nghề khác nhau cho người bố của mình? Dù chỉ là trong tưởng tượng mà thôi.

Thằng nhóc Yamashita đáng yêu của tôi. Có lẽ tôi luôn có cảm tình với mấy nhóc mập mạp cũng nên. Thằng bé cho tôi ấn tượng về một đứa trẻ có phần tự ti về vóc dáng của mình. Thế nhưng khi nó nói muốn trở thành một ông chủ cửa hàng bán cá như bố của nó. Rồi cả  việc nó mài dao rất thành thục khiến cho hai nhóc tì kia phải phục sát đất. Tôi chợt cảm thấy thằng nhóc như đang tỏa sáng. Cả việc thằng bé ghi nhớ lời nói của bố về việc dùng dao: “Nhưng nếu sợ mà không dám động vào nữa thì chẳng bao giờ dùng dao được” và “…Từ đó cháu hiểu ra là dao có thể hại người mà cũng có thể tạo ra món ăn ngon giúp ta khỏe mạnh, tùy theo cách sử dụng nó.” Bạn thấy đó, những điều tưởng chừng như rất đơn giản nhưng cũng có thể làm cho ta phải suy nghĩ. Một việc nào đó cũng có hai mặt của một vấn đề, quan trọng là bạn đang nhìn sự việc đó theo hướng nào.

Còn cậu bé Kiyama – nhân vật tôi trong truyện. Đó là một thằng nhóc lớp sáu, có một gia đình phức tạp ấy nhỉ? Nhưng tác giả có kể một mạch cho chúng ta biết đâu. Phải mất một lúc tôi mới hiểu được rằng, cha thằng bé luôn mãi mê với công việc, còn mẹ lại chìm đắm trong khói thuốc lá và rượu. Nhưng từ đầu đến cuối tôi không nhận thấy một chút gì gọi là cảm giác đau thương với một gia đình như thế từ thằng bé. Tôi chỉ cảm thấy được những suy nghĩ nhiều lúc rất ngu ngơ nhưng ngẫm ra lại thấy những điều sâu sắc ẩn chứa trong đó. Kiyama suy nghĩ về cái chết, về cách nó đếm nhịp thở mỗi khi ngủ,… Phải nói rằng có những suy nghĩ rất trẻ con ấy chứ. Trong truyện có lúc thằng bé nhặt rác trong sân rồi vu vơ với những suy nghĩ về sự “biến đổi tốt” và “biến đổi xấu” của thức ăn. Lại một lần nữa tôi phải suy nghĩ, có lẽ bản thân mỗi người trong chúng ta ai cũng sẽ có lúc thay đổi. Điều đó là đương nhiên rồi nhỉ? Bạn phải biến đổi không ngừng để hoàn thiện bản thân mình hơn, hoặc tốt hơn hoặc tệ đi. Vậy bạn sẽ chọn cách thay đổi nào cho mình? Trở thành một món ăn ngon với mùi thơm lôi cuốn hoặc biến thành mùi ôi thiu của thức ăn quá bữa? Bạn chọn như thế nào? Tùy ở bạn thôi. 
Trong suốt quá trình tìm hiểu nhân vật Kiyama này, chi tiết thằng bé tự tay gọt những quả lê ngọt lịm cho mẹ của nhóc ăn. Không hiểu sao làm tôi suýt bật khóc. Không quá cường điệu, không có chút gì gọi là tô vẽ cho tính cánh nhân vật trong đây cả. Ừ thì mẹ thằng bé có thói quen vùi mình trong khói thuốc và rượu như để trốn khỏi thực tại. Nếu là một đứa con chắc chắn sẽ rất buốn mà, đúng không? Ở đây Kiyama chẳng có chút gì gọi là dùng từ ngữ để khuyên giải người mẹ của mình, cũng không có cảnh khóc lóc ỷ ôi gì cả. Chỉ đơn giản là gọt lê thôi, và khi nhìn mẹ ăn một cách ngon lành, thằng bé bật khóc. Có lẽ đó là những giọt nước mắt của niềm hạnh phúc giản đơn, vì cuối cùng Kiyama cũng đã làm được một việc có ý nghĩa, ít ra hôm đó mẹ thằng bé không uống thêm một giọt rượu nào nữa. Đến đây, tôi chợt nhận ra rằng, bản thân mình đang tìm kiếm hạnh phúc ở nơi nào xa xôi quá chăng? Có cần thiết phải làm rất nhiều chuyện “kinh thiên động địa” để thể hiện rằng con yêu mẹ nhiều lắm không? Tôi nhận ra, hạnh phúc nhiều khi rất đơn giản, có thể góp nhặt được từ những điều nhỏ nhoi nhất trong cuộc sống hằng ngày, chẳng hạn như tôi vừa rót cho mẹ mình một ly nước ấy.

Ba đứa nhóc với ba tính cách hoàn toàn không có chút nào là điểm chung. Ấy vậy mà khi ghép lại với nhau lại tạo thành một bộ ba hoàn hảo. Tình bạn nhiều khi thật khó định nghĩa nhỉ? Từ ngày gặp ông cụ, có thể khó nhận ra nhưng những nhân vật của chúng ta có những sự biến đổi từ từ. Ông cụ ấy là người như thế nào nhỉ? Theo tôi tác giả đã tạo nên một nhân vật rất tuyệt. Suốt cả câu truyện, chúng ta nhận ra một điều rằng ông chẳng hề có lấy một cái tên. Sự xuất hiện của ông tựa như làn pháo hoa rực rỡ trên bầu trời đêm, dù ngắn ngủi nhưng vẫn đầy sức thuyết phục. Gieo vào lòng chúng ta sự sống, niềm tin và hi vọng. Ban đầu bạn cảm thấy ở nhân vật này như thế nào? Một ông cụ già gần đất xa trời, cách sống lặng lẽ, chuyên ăn cơm hợp, quần áo nhàu nát, …Và rồi sự gặp gỡ của những con người đó, già và trẻ, sự từng trải trong đời và khao khát tìm hiểu về cuộc sống. Ở ông cụ dần có sự thay đổi. Từ lúc nào mà bốn người đó trở thành bạn của nhau, chia sẽ những khoảnh khắc tốt đẹp về cuộc sống. Những nét nhăn trên gương mặt, sự tàn phai theo thời gian trên cơ thể chính là những tích lũy về kinh nghiệm sống. Đã có lúc ông kể về chiến tranh, ông nói về những điều mình đã trãi qua. Cái cách ông nói về chiếc tranh, những lời thoại thật sự rất nhẹ nhàng, cứ như đang nói về một thời nào đó xa lắm rồi và ông không phải là nhân vật trong đó. Nhưng chúng ta vẫn có thể nhận ra nỗi đau đọng lại, để rồi như muốn che đi cảm xúc thật của mình, ông nói: “chiến tranh mà”. Bạn có nhận ra không? Nếu như ông ấy có thể hờ hững về việc đã từng giết người phụ nữ mang thai thì chắc ông ấy sẽ đang sống hạnh phúc với người vợ của mình mất rồi. Nhưng ông đã không chọn như vậy, ông không cho phép bản thân mình sung sướng khi chính tay tước đoạt đi sự sống của người khác. Ở chi tiết này, tôi có cảm giác như mình đang hiểu được một chút gì đó về những người lính Nhật năm xưa. Chiến tranh đã đi qua, nhưng sâu thẳm trong lòng ai cũng sẽ có những khoảng tối của riêng mình, vì nổi đau đó quá lớn, không thể nào xem như chưa hề tồn tại được. Dù thế tôi vẫn thấy được ở ông một sự vươn lên mạnh mẽ, vượt qua những tháng ngày ấy, để lại quá khứ sau lưng và tiếp tục đặt niềm tin vào cuộc sống. Đơn giản vậy thôi.

Đọc hết cả cuốn sách, cảm xúc đọng lại trong tôi thật sự rất khỏ diễn tả nên lời. Giọng văn của Kazumi Yumoto thật trong trẻo, nên thơ, nội dung giản đơn nhưng lại ẩn chứa những thông điệp đáng để suy ngẫm trong đó. Một cách suy nghĩ gì đó rất Nhật, nhìn bên ngoài có vẻ như rất bình lặng trôi, nhưng bên trong lại chứa đựng những suy nghĩ mà bản thân bạn phải ngẫm lại mới có thể thấy được.

Câu văn mà tôi cảm thấy tâm đắc nhất chính là đây: "... càng nhiều tuổi, người ta lại càng có nhiều ký ức. Và rồi, một lúc nào đó khi chủ nhân chết đi, những ký ức sẽ hoà lẫn vào không khí, tan vào mưa, thấm vào đất, tiếp tục tồn tại. Chúng sẽ trôi tới nhiều nơi khác, và không chừng, cũng sẽ thử len lỏi vào tim những người khác. Thỉnh thoảng, có những nơi ta đến lần đầu nhưng chẳng hiểu sao lại có cảm giác như rất thân quen, không chừng đó là ký ức của một người xưa nào đó đang trêu chọc chúng ta..." Có lẽ cách suy ngẫm về cuộc sống và cái chết là một nét đặc trưng mà chúng ta dễ bắt gặp trong văn phong Nhật. Nhưng ở đây tác giả đã cho chúng ta thấy được cái chết không hề đáng sợ, mà lại chứa đựng rất nhiều điều đáng quý từ chính “Khu vườn mùa hạ” ấy. Vẫn ngập tràn ánh sáng sắc xanh của hy vọng và tương lai bởi lẽ hành trình của những người trẻ chưa kết thúc tại đó. Cũng như chính những cánh hoa sẽ vươn lên cho dù ở thời tiết trái mùa. Những người đã khuất chẳng có gì đáng sợ hết phải không? Vì họ chỉ là những người bạn của chúng ta ở thế giới bên kia mà thôi. Và khi họ mất đi, cũng không đau thương lắm đúng không? Vì chúng ta biết, những kí ức về họ sẽ luôn đọng mãi trong trái tim chúng ta, những người còn sống.

Cuối câu truyện, ba đứa nhóc đi theo những hướng đi khác nhau. Có thể khu vườn đó sẽ không giữ được, rồi cũng sẽ quy hoạch mà thôi. Nhưng những kí ức đó sẽ ít nhiều đọng lại trong lòng những nhân vật của chúng ta. Hạt giống tâm hồn đã được gieo trồng.

Đến bây giờ tôi vẫn còn cảm thấy như được ngửi thấy hương thơm ngào ngạt từ những cánh hoa, làn gió của mùa hè đang mơn trớn trên làn da. Chưa bao giờ cảm xúc về một quyển sách trong tôi lại mãnh liệt đến như vậy. Tôi không chắc được rằng mình có thể nói ra được hết những cái hay mà quyển sách này mang đến, điều đó tùy thuộc vào cảm nhận của mỗi người mà, phải không? Đối với tôi, cuốn sách này thật hay và đáng để đọc. Vì nó đã mang đến những cảm xúc rất thi vị trong tôi. Có lẽ, giây phút này đây trong tôi có một hạt giống vừa được gieo trồng. Tôi sẽ tiếp tục nuôi dưỡng những cảm xúc về niềm tin cuộc sống này.

Đến cuối cùng vẫn là gửi lời cảm ơn đầy tim tới bà chị già yêu quý của em nhé. Em viết ra vì cảm xúc rất ấn tượng với cuốn truyện này ấy. Và quan trọng hơn nữa là em muốn để chị thấy được cảm xúc của em đó nhe. ♥

 

 P/s: Mình làm biếng check lỗi lại quá, thôi kệ đi ha, cảm xúc mà. Xin đừng ai gạch đá gì mình hết *cúi đầu*